قدرت تصمیم گیری و عادت‌های اجتماعی ; ابزاری برای رسیدن به اهداف

قدرت تصمیم گیری یکی از مهمترین ابزارها برای رسیدن به اهداف و آرزوهایمان است. تصمیم‌گیری همانقدر که می‌تواند نشان دهنده قدرت باشد، به همان میزان هم خیلی راحت تحت تاثیر عوامل بیرونی قرار می‌گیرد. احساسات، صحبت‌های اطرافیان و رفتارهای جامعه از جمله عواملی هستند که می‌توانند تصمیمات ما را تغییر دهند.

در این میکرومقاله از سبکتو می‌خواهیم در مورد یکی از تاثبرگذارترین عوامل روی سبک زندگی و قدرت تصمیم گیری صحبت کنیم. یعنی رفتارهای اجتماعی.

رفتارهای اجتماعی، درست مثل برخی از عادت‌های ما هستند. گاهی بدون اینکه دقیقا علت آن را بدانیم از آنها پیروی می‌کنیم و حتی تصمیمات مهم زندگی را براساس آنها می‌گیریم. اما چند بار با خودمان فکر کردیم که چقدر از این عادت‌های اجتماعی درست هستند و اصلا ریشه و اصل آنها چیست. برای تعریف بهتر از رفتارهای اجتماعی و تاثیر شگفت‌انگیز آنها روی قدرت تصمیم‌ گیری یک آزمایش جالب انجام شد:

آزمایش میمون‌ها

در این آزمایش ۵ میمون را داخل یک قفس گذاشتند، بالای قفس مقداری موز بود که برای دسترسی به آنها باید میمون‌ها از نردبان داخل قفس استفاده می‌کردند. میمون اولی موز را دید و برای برداشتن موزها از نردبان بالا رفت. اما زمانی که خواست موزها را بردارد، آبپاش‌های موجود در قفس، میمون‌های پایین را کاملا خیس ‌کرد. سری بعد یک میمون دیگر برای برداشتن موز دیگری اقدام کرد که دوباره آبپاش قفس کار کرد و این بار سایر میمون‌ها عصبانی شدند.

هربار که میمونی دستش به موزها می‌خورد، آبپاش‌های قفس بقیه را خیس می‌کردند. تا جایی که میمون‌ها هرکسی که می‌خواست از نردبان بالا برود را می‌زند و کم‌کم کسی جرات نکرد سمت موزها برود. مدتی بعد میمون جدید با یکی از میمون‌ها جایگزین شد او هم بلافاصله تا نزدیک نردبان شد، توسط سایر میمون‌ها کتک خورد. دوباره یک میمون جدید جایگزین شد و همین روند ادامه پیدا کرد تا تمام میمون‌ها جدید بودند اما آنها همچنان هر کسی که نزدیک نردبان می‌شد را می‌زدند، بدونن اینکه تجربه‌ای از آب سرد داشته باشند و حتی بدانند چرا.

احتمالا اگر از میمون‌ها می‌پرسیدند که چرا هرکسی به نردبان نزدیک می‌شود را می‌زنید می‌گفتند: «نمی‌دانیم اینجا رسمش اینگونه است.»

در اطراف ما

نتیجه این آزمایش را هم در قسمت‌های دیگر زندگی می‌بینیم. مثلا در داستان کتاب جاناتان مرغ دریایی، فوج مرغان دریایی عادت به پروازهایی در روز با سرعت کم داشتند، وقتی جان از آنها می‌پرسید که چرا شب‌ها یا با سرعت بیشتر پرواز نمی‌کنیم؟ جواب می‌شنید که پدران ما اینطوری بودند و آنها هم از اجداد خود این سبک زندگی را به ارث برده بودند.

یا نمونه دیگرش را در مترو می‌بینیم. تقریبا همه می‌دانند که در اکثر ایستگاه‌های مترو فاصله قطارها از هم حدود ۳ دقیقه است. با این حال وقتی یک قطار وارد ایستگاه می‌شود، بعضی افراد می‌دوند، به سختی خودشان را به مترو می‌رسانند و به زور سعی می‌کنند خودشان را به جمعیت واگن اضافه کنند و به خاطر همین هم علاوه‌بر مزاحمت برای دیگران، زمان آنها را هم تلف می‌کنند. در حالی که تنها ۳ دقیقه با بدون زحمت سوار شدن و قطار بعدی فاصله دارند.

آنها این رفتار را به خاطر عادت به انجام رفتاری بدون فکر انجام می‌دهند و اگر از آنها دلیل بپرسید، هیچ پاسخ قانع کننده‌ای ندارند. فقط می‌دانند که باید این کار را انجام دهند.

قدرت تصمیم گیری ناشی از آگاهیست

بسیاری از ما دقیقا بدون اینکه بدانیم چرا، کارهای زیادی انجام می‌دهیم و در حقیقت قدرت تصمیم گیری را از خودمان می‌گیریم. شاید اگر میمون‌های جدید هم با آبپاش خیس می‌شدند، بازهم کسی که به نردبان نزدیک می‌شد را می‌زندند اما تفاوتش در آگاهی نسبت به کاری که انجام می‌دهند است.

دارن هاردی، در کتاب اثرمرکب می‌گوید که این عادت‌های ما هستند که زندگی را می‌سازند و واقعا هم همینطور است. اگر ما ندانیم چرا کاری را انجام می‌دهیم، چطور باید انتظار داشته باشیم نتیجه دلخواهمان را بگیریم؟ قدرت تصمیم گیری یعنی اینکه دقیقا بدانیم چرا و برای رسیدن به چه چیزی تصمیم به انجام کاری گرفته‌ایم.

پس، از این به بعد در انجام کارهایمان مکثی داشته باشیم و بیاندیشیم که چرا داریم اینکار را انجام می‌دهیم.