آیا ما وسواس فکری داریم؟ و چطور می‌توانیم آن را رفع کنیم

وسواس فکری از آن دسته اختلال‌های روانشانسی است که همه معمولا آن را تجربه کردیم، البته شاید برای برخی شدید و به صورت بیماری باشد و برای برخی دیگر هم کمتر. اما دقیقا این اختلال چیست و چطور می‌توانیم از آن جلوگیری کنیم یا اگر دچار آن هستیم چطور آن را رفع کنیم. با سبکتو همراه باشید تا به بررسی اخلال وسواس فکری و راه‌های برخورد با آن بیشتر آشنا شویم.

وسواس فکری چیست؟

نمی‌خواهیم در این میکرومقاله شما را با تعریف‌های علمی درگیر کنیم اما اگر می‌خواهید نیم‌نگاهی به تعریف علم روانشناسی بالینی به اختلال وسواس فکری داشته باشید باید سراغ کتاب چکیده روانپزشکی بالینی از هارولد کاپلان و بنیامین سادوک برویم که می‌گوید:

اختلال وسواس فکری، یک اختلال اضطرابی مزمن است که با اشتغال ذهنی مفرط، در مورد نظم و ترتیب و امور جزئی و همچنین کمال‌طلبی همراه است، تا حدی که به از دست دادن انعطاف‌پذیری، صراحت و کارایی می‌انجامد.

خب، فکر کنم این تعریف پیچیده باشد و برای همین بیایید با مثال بیشتر با اختلال وسواس فکری آشنا شویم:

برای شما هم پیش آمده که کالایی را از مغازه می‌خرید و با اینکه کاملا قیمت و دیگر مسائل را بررسی کردید، وقتی به خانه برمی‌گردید همه مدت ذهن‌تان درگیر این است که نکند آن کالا را با قیمت زیادی خریدم، نکند کالا تقلبی بوده و فروشنده سر من را کلاه گذاشته و… جالب این‌جاست که احتمالا شما می‌دانید که این تصورات صحیح نیست اما شما را بدون دلیل منطقی مضطرب می‌کنند و با درگیری ذهنی و تپش قلب روبرو می‌شود.

برای واضح‌تر شدن، بیایید یک مثال دیگر را بررسی کنیم که برای همه ما پیش آمده. همه ما تجربه امتحان‌های مدرسه یا دانشگاه را داشتیم و برای آن کلی درس خواندیم اما روز قبل امتحان همه فکر ما این می‌شود که به اندازه کافی نخواندم و آماده امتحان نیستیم اما از طرفی هم در پس ذهن‌مان می‌دانیم که ساعت‌ها برای امتحان درس خواندیم و تمام تلاش خودمان را کرده‌ایم اما دچار وسواس فکری می‌شویم که نه، ما آماده امتحان نیستیم.

وسواس فکری پیشرفته

این دو مثالی که زدیم جزو نمونه‌های ساده وسواس فکری هستند و در موارد پیشرفته‌تر، می‌تواند شامل این موارد و حتی فراتر از آنها شود که در بعضی موارد نیاز به مداخله پزشکی برای رفع آن دارد:

• ترس و وحشت غیرعادی از بیماری مثل سرطان بدون دلیل خاصی
• وسواس در شست‌وشو و نظم
• فکر کردن مدام به یک مورد خاص که در زندگی عالی اختلال ایجاد کند
• نگرانی بی‌دلیل بابت آسیب زدن به دیگران

در مورد آخر می‌توان شرایط کرونا در امروز را در نظر گرفت چون خیلی‌ها در این شرایط بابت اینکه دچار بیماری کرونا هستند و احتمال دارد که به عزیزان و خانواده خود این بیماری منتقل کنند، دچار وسواس فکری هستند و این نگرانی بیش از حالت عادی است و در زندگی آنها اختلال ایجاد می‌کند.

راهکار‌های رفع اختلال وسواس فکری

همان‌طور که متوجه شدید، این اختلال با شدت‌های مختلف در افراد وجود دارد و اگر فکر می‌کنید که شما هم دچار وسواس فکری هستید از روش‌های این میکرومقاله می‌توانید برای رفع آن استفاده کنید اما اگر متوجه شدید که این اختلال رفع نشده یا شدت آن زیاد است، پیشنهاد می‌کنیم که حتما این موضوع را با یک روانپزشک درمیان بگذارید چون مشکلات روحی می‌توانند اثر بسیار منفی روی زندگی ما بگذارند.

۱. بررسی مجدد موضوع

خود من، از آن دسته افراد هستم که معمولا بعد از یک معامله یا خرید افکارم درگیر این می‌شود که با بهترین شرایط معامله را امضا نکردم یا می‌توانستم خرید بهتر و ارزان‌تری داشته باشم و جالب اینجاست که پس ذهنم می‌دانم که اینطوری نیست و در شرایط بسیار خوبی اقدام به خرید یا عقد قرارداد کردم. من در این شرایط یک محیط خلوت برای خودم پیدا می‌کنم و با اینکه می‌دانم متضرر نبودم اما از ابتدا می‌نشینم و حساب و کتاب می‌کنم و قیمت‌های آن محصول را در اینترنت جستجو می‌کنم، انگار که می‌خواهم برای اولین بار درباره محصول یا قرارداد تحقیق کنم. وقتی مجدد بررسی کردم و به نتیجه‌ای که از ابتدا به آن رسیده بودم، می‌رسم، حال روحی‌ام بهتر می‌شود و از تپش قلب و اضطراب مربوط به آن کاسته می‌شود. پیشنهاد می‌کنم شما هم در شرایط مشابه از این روش استفاده کنید.

۲. سبک زندگی

ذهن و جسم کامل کننده هم و وابسته به هم هستند و با تغییر سبک زندگی قطعا در شرایط روحی ما هم تغییر ایجاد می‌شود و برای همین اگر می‌خواهید از وسواس فکری دور باشید، باید مسائلی که تشدید کننده اضطراب در ما هستند را از بین ببرید. برای ساختن یک سبک زندکی مناسب، می‌توانید از این پیشنهادها استفاده کنید:

حذف یا کاهش کافئین: کافئین معمولا بیشتر در قهوه، نوشابه و نوشیدنی انرژی‌زا پیدا می‌شود و موجب افزایش اضطراب و تپش قلب می‌شود که حتما شرایط وسواس فکری را تشدید می‌کند.

تغذیه مناسب: کاهش قند خون موجب افزایش استرس و اضطراب می‌شود، پس سعی کنید از تغذیه‌ای شامل مواد طبیعی استفاده کنید و از فست‌فود‌ها دور باشید چون غذاهای ناسالم تعادل قند خون را به هم می‌ریزند و موجب افزایش استرس می‌شوند.

حدف نیکوتین: به طورکلی دخانیات برای بدن ضرر دارد و نیکوتین که در سیگار و قلیان وجود دارد، برای جسم و روح ما مضر است و علاوه‌بر بیماری‌های قلبی، ما را دچار تشویش ذهنی و افزایش وسواس فکری می‌کنند.

در نهایت یک سبک زندگی سالم با تغذیه، ورزش و خواب به اندازه کافی به افرادی که وسواس فکری دارند بسیار کمک می‌کند. پس سبک زندگی خود را بررسی کنید و اگر فکر می‌کنید که سبک زندگی صحیحی ندارید از همین امروز سعی کنید برای رفع وسواس فکری سبک زندگی متفاوتی را تجربه کنید و اگر دچار اعتیاد به سیگار هستید، پیشنهاد می‌کنم میکروکتاب ترک سیگار به آسان‌ترین روش از آلن کار را بخوانید و بشنوید و مثل ۳۰ میلیون نفری که با این روش سیگار را ترک کردند، براساس برنامه آن هرچه زودتر از سیگار جدا شوید.