تفکر انتقادی چیست و چطور از آن برای پیشرفت استفاده کنیم
تفکر انتقادی برخلاف باور عموم به معنی انتقاد داشتن از خود و عیب‌جویی از خود نیست، بلکه روشی است که به توسعه فردی و بهبود مهارت‌ها در زندگی کمک می‌کند. در واقع تفکر انتقادی فرآیندی است که طی آن، شما نسبت به مسائل یا باورهایتان، با دید انتقادی نگاه می‌کنید و اطلاعات‌تان را دوباره بازیابی می‌کنید. این کار علاوه‌بر اینکه باعث ایجاد اعتمادبه‌نفس در شما می‌شود، کمک می‌کند تا مسايل را بهتر بفهمید و بتوانید تصمیمات بهتری هم بگیرید. با این میکرومقاله از سبکتو همراه باشید تا روش‌های تفکر انتقادی را بررسی کنیم و ببینیم چه تاثیری روی زندگی‌مان دارد.
از زمان فیلسوفان قرون وسطی، تفکر انتقادی وجود و اهمیت داشته است. در واقع این تفکر به شما کمک می‌کند تا به جای پذیرفتن سریع و بدون فکر هر چیزی، آنها را بررسی کرده، زیر سوال ببرید و ببینید که آیا واقعا همانطور هستند؟ و به شما کمک می‌کند بهترین راه‌حل‌ها را برای مشکلات‌تان پیدا کنید به طوری که همان راه‌حلی باشد که ذهن شما برای رسیدن به نتیجه نهایی به آن نیاز دارد. اما چطور این مهارت را در خودمان تقویت کنیم؟
برای تفکر انتقادی با چرا شروع کنید
تفکر انتقادی در ذات خودش یک «چرا» دارد. برای اینکه این مهارت را در خودتان تقویت کنید، کافی است به هر موضوعی که برخورد می‌کنید، یک «چرا» قبل از آن بگذارید. اگر کسی به شما چیزی می‌گوید که نوعی باور به حساب می‌آید، از خودتان بپرسید چرا چنین چیزی را باید باور کنم؟ در تفکر انتقادی شما به سرعت موضوع را رد نمی‌کنید، بلکه برای آن دنبال دلایل یا توضیحاتی می‌گردید که بتواند پاسخ بهتری برای شما باشد.
از این روش برای راه‌حل‌هایی هم به ذهن خودتان می رسد هم استفاده کنید. فکر می‌کنید باید یک عادت جدید در خودتان ایجاد کنید؟ بپرسید چرا؟ با این کار ذهن‌تان بیشتر شما را باور می‌کند و همیشه می‌توانید از ادعا یا باورتان دفاع کنید. از طرف دیگر پرسیدن چراهای مختلف کمک می‌کند تا شما در کارهایتان پیشرفت کنید. مثلا از خودتان بپرسید چرا مشتری این محصول را انتخاب کرد؟ چرا این قیمت برایش جذاب نبود؟ چرا به کاهش قیمت‌ها بی‌توجه بود؟
بیشتر کتاب بخوانید
کتاب خواندن یک عادت ارزشمند است که علاوه‌بر اینکه اطلاعات و آگاهی شما را افزایش می‌دهد، مغز شما را برای تفکر انتقادی پرورش می‌دهد. با خواندن کتاب‌های ارزشمند و مفید، شما اطلاعات زیادی در مورد موضوعات مختلف بدست می‌آورید و دیدتان گسترده‌تر می‌شود.
همچنین وقتی کتاب می‌خوانید و ذهن‌تان درگیر داستان یا موضوع کتاب می‌شود، سوالات زیادی برایتان مطرح می‌شود. مثلا از خودتان می‌پرسید چرا نویسنده چنین دیدگاهی دارد؟ یا چرا مردم به چنین باوری رسیده‌اند؟ بعد در مورد سوالات‌تان کمی تحقیق کنید و دامنه اطلاعات‌تان را گسترش دهید. هر چه بیشتر بدانید، ذهن‌تان برای دریافت دانسته‌های جدید بازتر می‌شود و در نتیجه بیشتر در زندگی پیشرفت می‌کنید.
مشاهده کنید
فکر می‌کنید خیلی ساده است نه؟ در حقیقت اینطور نیست. مشاهده یکی از پایه‌های تفکر انتقادی است که برای بدست آوردن آن باید چندین ماه تلاش کنید. معمولا همه ما عادت کردیم که وقتی با صحنه‌ای یا موضوعی مواجه می‌شویم بلافاصله شروع به دادن راه‌حل‌های مختلف یا قضاوت ماجرا می‌کنیم.
تغییر این عادت سخت است اما باید سعی کنید ابتدا تمام جنبه‌های موضوع را بدون هرگونه قضاوتی مشاهده کنید و ببینید که واقعا چه چیزی در جریان است. بعد بدون اینکه پای اطلاعات یا تجربیات گذشته‌تان را وسط بکشید سعی کنید ببینید آیا راه‌حلی در خود مشکل نهفته است؟ گاهی وسوسه می‌شوید که مسائل را سطحی نگاه کنید و سریع تصمیم‌گیری کنید، اما این یک عادت بد است که با تمرین می‌توانید آن را تغییر دهید.
برای تفکر انتقادی فرضیه‌هایتان را زیر سوال ببرید
تفکر انتقادی یعنی آنچه که می‌دانید را زیر سوال ببرید و خودتان آن را نقد کنید. شاید با خودتان فکر کنید که خب چه کاری است؟ وقتی چیزی را می‌دانم آن را زیر سوال ببردم؟ بله دقیقا باید همین کار را انجام دهید تا مهارت تفکر انتقادی بتواند به شما برای پیشرفت در زندگی کمک کند.
حتی آنچه که فقط خودتان باور دارید، بلکه تمام فرضیه‌های اساسی زندگی‌تان را زیر سوال ببرید و دوباره آنها را بررسی کنید. فرضیه‌ها و باورها، چهارچوب‌های ذهنی شما را تشکیل داده‌اند، وقتی آنها را زیر سوال می‌برید و دوباره بررسی می‌کنید، در واقع چهارچوب‌های ذهنی‌تان را گسترده‌تر می‌کنید و پذیرای اطلاعات و آگاهی‌های جدید می‌شوید که می‌تواند مسیر روشن‌تری را برای موفقیت پیش پای شما بگذارد.
مهارت‌های لازم برای تفکر انتقادی
برای اینکه تفکر انتقادی داشته باشید باید ابتدا مهارت‌هایی را در خودتان پرورش دهید. این مهارت‌های به عنوان زیربنای تفکر انتقادی شناخته می‌شوند و همچنین به شما برای تثبیت عادت‌های مفید هم کمک می‌کنند. از جمله این مهارت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تجزیه و تحلیل
به این معنی که موضوع را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید و هر بخش را به طور خاص بررسی کنید. عملکرد و نتیجه هر بخش را فهمیده و بعد آن را به کل مسئله ارتباط دهید. این مهارت سخت اما بسیار مفیدی است که شما در هر زمینه‌ای از زندگی می‌توانید از آن استفاده کنید.
ارتباط
منظور از ارتباط در مهارت‌های تفکر انتقادی ارتباط با افراد مختلف است. یک مسئله یا مشکل معمولا برای گروهی از افراد پیش می‌آید. ممکن است شما در محل کارتان به مسئله‌ای برخورد کرده باشید یا در خانواده با آن روبرو باشید، هر چه هست معمولا به جز شما، پای افراد دیگری هم در میان است.
بنابراین شما باید توانایی برقراری ارتباط و توضیح مسائل را به دیگران داشته باشید و بعد بتوانید از تفکر انتقادی خود استفاده کنید و اگر آنها راه‌حلی ارائه دادند با پرسیدن چرا یا آوردن مثال‌های نقض، خوب بودن و نتیجه‌بخش بودن ایده را به خوبی بررسی کنید.
جست‌وجوی اطلاعات
این مهارت هنگام مشاهده به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید بدون داشتن تعصب یا دیدگاه خاصی، تمام اطلاعات مورد نیاز خود را جست‌وجو و دریافت کنید. این مهارت مهمی در تفکر انتقادی است چرا که به کسب آگاهی شما و گرفتن بهترین تصمیم کمک زیادی می‌کند.
استدلال و توانایی حل مسئله
بعد از اینکه اطلاعات کافی را بدست آوردید و آنها را تجزیه‌وتحلیل کردید، حالا نوبت این است که نتیجه‌گیری کنید. در تفکر انتقادی نتیجه‌گیری براساس داشته‌ها و منطق انجام می‌شود و شما با شواهدی که دارید، بدون سوء‌گیری‌های فکری، بهترین تصمیم را می‌گیرید.
میکروکتاب‌های پیشنهادی برای مطالعه بیشتر:
دیدگاه ها
ارسال دیدگاه